Günce Filoloji ve Sosyal Bilimler Çalışmaları I

Günce Yayınları

Ahmet Erhan (1958-2013), 1980 sonrası toplumcu gerçekçi şiirin önde gelen isimlerinden biri kabul edilir. 1979-1980 yıllarında kaleme alınmış şiirlerden oluşan ilk şiir kitabı Alacakaranlıktaki Ülke’den (1981) itibaren edebiyat kamuoyunun dikkatini çekmiş ve henüz genç denebilecek yaşlarda çeşitli edebiyat ödüllerine layık görülmüştür. 12 Eylül süreci, dönem sanatının estetik ve tematik biçimlenişinde nasıl etkili olduysa, ilk kitabının ismindeki alegoriden bile anlaşıldığı üzere Ahmet Erhan poetikasının oluşmasında da etkilidir. İlk gençlik yıllarından itibaren toplumsal meselelere duyarlı olması bir yana, aktif siyasetin, sağ-sol çatışmalarının içinde oluşu ve bu esnada pek çok arkadaşını kaybetmesi, onun ilk dönem şiirinin tematik evreninin kendiliğinden belirmesini sağlar. Bu bakımdan Ahmet Erhan’ın ilk şiirlerinde toplumcu duyarlılık bireysel sorunlarla sentezlenerek ele alınır ve yorumlanır. Ölüm ise; yabancılaşma, kaçış, hiçlik, yalnızlık gibi dönüp duran varoluşsal sorunlardan biridir ama bu varoluşsal sorun, onun şiirlerinde, dönem toplumunun siyasi erk ve otorite ile birlikte ekonomik sorunlarla baş edebilmesinin güçlüğünü anlatabilmek için belirginleştirici bir araçtır aslında. Devletin temel doktrinine uymayan siyasi görüş ve davranışlarıyla her an ölümle burun buruna yaşıyor olmak, benzer ama farklı sebeplerle korku içinde yaşadığına inandığı halk ile kendisi arasında bağ kurmasını sağlar. Dolayısıyla ölümün insan ruhunda yarattığı çeşitli duygu ve çelişkileri bir arada gördüğümüz Alacakaranlıktaki Ülke’deki şiirlerde bazen doğal bir kabullenişle bazen isyanla karşılanan ölüm, esasen kendisinin ve halkın çaresizliğinin boyutunu göstermekten başka amaç taşımaz. Bu incelemede, Ahmet Erhan şiirinin başat teması olan ölümün, - onun Alacakaranlıktaki Ülke’de toplanan ilk şiirlerinde- toplumun psikolojisini yansıtmak adına nasıl yapılandırıldığı sergilenmeye çalışılacaktır. Şairin yukarıda belirttiğimiz gibi temaya yaklaşımı çeşitlilik arz ettiği için, değerlendirmemizi daha sahih yapabilmek adına metin incelemesi sırasında eklektik yöntem tercih edilecektir.

2023

SONER AKPINAR,NURSENA DÖNMEZ