8. Uluslararası Eğitim Yönetimi Forumu

Eyuder Yayınları

Özet Problem Durumu "Görünmez el" terimi, serbest piyasa ekonomisinde bireylerin, karşılıklı bağımlılık esasına dayalı olarak kendi çıkarlarına/kazançlarına yönelik doğaçlama çabalarının, aynı zamanda toplumun geneli için nasıl bir fayda (dışsallık) sağlayabileceği konusunda bir metafordur (Kennedy, 2009:251). Aydınlanma düşünürlerinden Adam Smith'in "Ulusların Zenginliklerinin Niteliği ve Sebepleri Konusunda Bir Araştırma" (1776) isimli kitabında ilk defa açıklanmıştır. Temelde serbest piyasa işleyişini bozan tekelci (merkezî) müdahalelere karşı çıkan bu görüş, ağırlıklı olarak devlet tekelindeki bir eğitim sisteminde okul başarısını açıklayabilir mi? Bu araştırmanın temel hareket noktasını bu soru oluşturmaktadır. Coleman ve arkd. (1966) Raporu ile ilk defa gündeme gelen Sosyo Ekonomik Düzey (SED) ve akademik başarı ilişkisi, Adam Smith'in ortaya attığı "görünmez el" ilkesini, biraz da tersinden olmak kaydıyla, eğitim bağlamında çağrıştıran bir görüştür. Bu çalışmada, SED'in akademik başarıya etkisi bilinen üç temel boyutunun (anne-babanın geliri, anne-baba eğitim düzeyi ve anne-babanın mesleği/işi) belirleyici olduğu "okulun bulunduğu yer/konum" (school location) akademik başarının bileşenlerinden biri olarak alınmıştır (Şirin, 2005). Okullar açısından bakıldığında okulların içinde bulunduğu sosyo-ekonomik çevrenin gelişmişlik düzeyinin önemli göstergelerinden biri, okulların bulunduğu yer/konumun arsa rayiç değerleridir. Rayiç değer; bir malın-ürünün satış değerini-fiyatını ifade ederken; arsa rayiç değeri ise; gayrimenkulün günümüz piyasasındaki alım-satım fiyatını ifade etmektedir (www.tdk.gov.tr; www.projepedia.com). Devlet okullarının bulundukları bölgedeki emlâk/ev fiyatları ile okulların eğitim kalitesi/başarısı arasındaki bağlantıyı işaret eden araştırmalar uluslararası alan yazında mevcuttur (Crone,

2017

M. Semih SUMMAK , Said KÖKOCAK