22. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi

Bilinmiyor

Coğrafi konumu nedeniyle pek çok devlet Kıbrıs adasını kontrolü altına almak istemiştir. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında geçici olarak İngiltere’ye bırakılmıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında İngiltere Ada’yı egemenliği altına aldığını belirtmiş, Lozan Barış Antlaşması ile de Kıbrıs İngiltere’ye devredilmiştir. İngiltere’nin egemenliği altına girdiği andan başlayarak Rumların amacı Enosis’i ilan etmek olmuştur. Bu nedenle Ada’da yaşayan Rumlar tarafından isyanlar çıkartılmıştır. Bu olaylar 1960’lı yıllarda da sürmüştür. Yaşanan olaylar karşısında ABD dahil birçok ülke sessiz kalmıştır. Türkiye de garantör ülke olarak, Kıbrıs’ta yaşanan bu olayları durdurmak için Ada’ya müdahale etmeye karar vermiştir. Bu gelişme üzerine ABD Başkanı Lyndon Baines Johnson Türk müdahalesini önlemek için Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı I􀇚smet I􀇚nönü’ye bir mesaj göndermiştir. Bu çalışmada amaçlanan, Tarihe “Johnson Mektubu” olarak geçen bu mesaj, Türk-ABD ilişkilerinde bir dönüm noktası olmuştur. Johnson Mektubu ve bu mektubun sonucunda yaşanan olaylarla ilgili haberlerin ve köşe yazılarının yazıları, belgeler, kitaplar, gazeteler, makaleler, dergiler ve birebir yapmış olduğum görüşmelerden elde ettiğim bilgiler kullanılmıştır. Kıbrıs Milli Kütüphane’den makaleler, Kıbrıs yazarlarının kitapları ve kütüphanenin özel arşivinde bulunan tek nüshalı belgelerden; Girne Milli Arşiv’den TAK ajansına ait haberler, Kıbrıs Gazetelerinden 1974-2004 yıllarına ait yazılar, Meclis Tutanaklarından yararlanılmıştır. Çalışmada Yunanistan’ın ve Rum halkının Megali İdea hedefi doğrultusunda Kıbrıs’taki politikası ve bunun ile birlikte yapılan antlaşmalar ve Türkiye’nin Ada’daki siyasi tutumu ele alınarak anlatılmak istenmiştir. Bu çalışmada Kıbrıs meselesi, dönemin politik şartları, Ada’da söz sahibi olmak ve devletlerin uluslararası siyasi tutumları ve her iki kesimin çözüm için benimsedikleri parametreleri göz önüne alarak genel bakış açısı ile değerlendirilmiştir.

2024

Büşra Üzehan