IX. Ulusal Üstün Yeteneklilerin Eğitimi Kongresi
ÜSTÜN YETENEKLİ ÖĞRENCİLERİN YAPAY ZEKÂ OKURYAZARLIK DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ
Yazarlar:
Samet Cebeci
Seda Çarıkçı
Sevil Işık Özder
Özet:
Yapay zekâ günümüz dünyasının gelişen en önemli teknolojik alanıdır. Hızla gelişen ve ilerleyen yapay zekâ teknolojisi aynı zamanda sosyal etkileşimin her yönünü de etkileyerek değiştirebilmektedir. Günlük yaşamda yapay zekânın kullanımı pek çok alanda hızla yaygınlaşmaktadır. Farklı alanlarda hızla yükselen yapay zekânın kullanımı günlük iletişimi etkilemesinin bir yansıması olarak eğitim alanını da etkilemekte ve değiştirmektedir. Eğitimde yapay zekâ farklı bağlamlarda test edilmekte olan yeni öğretme ve öğrenme çözümleri üretmek için de kullanılmaktadır (Akdeniz ve Özdinç, 2021). Yapay zekânın kullanıldığı alanlarda bu konudaki önbilgi ve farkındalık da önem kazanmaktadır. Bu durum yapay zekâ okuryazarlığı kavramını karşımıza çıkarmaktadır. Yapay zekâ okuryazarlığı; makine öğrenimi, derin öğrenme, sinir ağları, doğal dil işleme ve bilgisayarlı görü gibi temel yapay zekâ kavramlarının anlaşılmasını ve bilgisini ifade eden bir kavramdır (Laupichler ve diğerleri, 2022). Yapay zekâ okuryazarlığına sahip olmak, yapay zekâ teknolojisinin yeteneklerini ve sınırlamalarını kavrayabilmek ve gerçek dünyadaki sorunları çözmek için bunun nasıl kullanılabileceğini anlamaktır (Kong ve diğerleri, 2022) Bu durumda yapay zekânın kullanıldığı eğitim ortamlarının öznesi olan öğrencilerin bu alandaki okuryazarlıklarının yapay zekânın işlevsel ve amaca yönelik kullanılmasında etkili olduğu açıkça görülmektedir. BİLSEM Yönergesine (2019) göre özel yetenekli öğrenciler “yaşıtlarına göre daha hızlı öğrenen; yaratıcılık, sanat, liderliğe ilişkin kapasitede önde olan, özel akademik yeteneğe sahip, soyut fikirleri anlayabilen, ilgi alanlarında bağımsız hareket etmeyi seven ve yüksek düzeyde performans gösteren birey” olarak tanımlanmıştır. Toplumun ilerlemesinde ön sıralarda yer alacak bireylerden olması beklenen üstün potansiyelli çocukların yapay zekâ teknolojilerine olan meraklarının fazlaca olduğu bilinmektedir. Bu öğrencilerin araştırma projelerinde aktif rol aldıkları düşünüldüğünde yapay zekâyı verimli ve amaca yönelik kullanmalarının yani yapay zekâ okuryazarlık düzeylerinin de önemli olduğu anlaşılacaktır. Buradan hareketle bu araştırmanın amacı üstün yetenekli öğrencilerin yapay zekâ okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesidir.