0.0

Akademik Paylaşım Platformu Publishing House - APP Publications

Saç, toplumsal algıyı olumlu veya olumsuz yönde etkileyebilecek önemli bir faktördür. Hem fiziksel hem psikolojik düzeyde etkili olup, saç görünümündeki değişiklikler kişinin özsaygısını ve ruhsal durumunu doğrudan etkileyebilmektedir [1]. Saç bilimi, saçın oluşumundan biyolojik özellikler ve büyüme döngülerine kadar ayrıntılı incelemeler sunan bir bilim dalıdır. Bu çalışmada saç biliminin ana belirleyicilerinden olan saç hücrelerinin biyolojik yapısı, büyüme evreleri (anagen, katagen, telogen) ve genetik incelemeler de ele alınmaktadır. Saç bilimi özellikle saç büyüme döngülerinin analizi, saç yayılması ve kepek gibi yaygın işlemlere yönelik çözüm odaklı tedavi ve ürün geliştirmelere ışık tutmaktadır. Ayrıca bu bilim, kozmetik dermatoloji ve güzellik endüstrisine temel bir bilgi kaynağı sağlamaktadır [2]. Saç, keratin proteinleri, melanin pigmentleri ve lipit tabakalarından oluşan karmaşık bir yapıya sahiptir. %65-95 oranında protein, %1-9 lipit, %15-35 su ve %1'den az miktarda minerallerden oluşur.Saç dokusu, rengi ve bileşimi kişiden kişiye değişir. Saçta biriken farklı mineral tipleri %0.25 ila %0.95 arasında değişebilir. Bir yetişkinde yaklaşık 5 milyon saç folikülü bulunur. Bu 5 milyon saç folikülünden yaklaşık 1 milyonu başta bulunur [3]. Saç, gelişim süreci üç büyüme aşamasından geçer; saçın kök şekli ve boyutu bu aşamalara bağlı olarak değişir. Anagen, katagen ve telogen olarak sunulan bu üç büyüme evresi ele alınacaktır. Anagen fazında saç kökü, kök foliküle bağlı kalarak dağıtılır ve alev şeklinde bir görünüm kazanır; bu evre 6 yıla kadar sağlanır. Katagen fazı ise 2-3 hafta sürer ve saç bu dönemde yavaş bir büyüme ile devam ederken kök soğanı küçülerek saç folikülünden itilir ve uzun bir görünüm kazanır. Son olarak telogen fazında saç dökülmesi durur, kök şeklinde bir görünüm alınır ve 2-6 ay içinde saç doğal olarak dökülür. Saçın fiziksel ve kimyasal özellikleri, nem dengesi, elastikiyeti ve dayanıklılık gibi özellikler, saç yapısındaki katmanlar arasındaki iletişim ile belirlenmektedir [4]. Bu derleme, saç yapısının biyokimyasal özellikleri, yaşlanması, UV ışınları ve kimyasal işlemler gibi saç sağlığına yönelik etkileri ele almakta ve saç biliminin temel unsurları ile sağlıklı saçın korunması için akademik bir rehber sunmayı amaçlamaktadır.

2024

Büşra Nur YOLDAŞ,Mine MUSTAFAOĞLU,Murat KIZIL