BALKAN 11. ULUSLARARASI SOSYAL BİLİMLER KONGRESİ

Academy Global Publishing House

Bu araştırmanın temel amacı yetişkinlerin tefekkür etme eğilimini test edecek geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Araştırmanın örneklemi 18-65 yaş arası yetişkin grubudur. Gerekli alanyazın taraması sonucunda 17 maddelik taslak bir ölçek oluşturulmuştur. Ölçek 5’li likert tipinde hazırlanmıştır. Ölçeğin geçerlilik analizi için açımlayıcı faktör analizi (AFA) yapılmış ve ölçek tümü olumlu olmak üzere 7 maddeye düşürülmüştür. AFA sonucu toplam varyansın %66,36’ını açıklayan iki faktörlü bir yapı ortaya çıkmıştır. Faktörler alanyazına uygun olarak “Sürdürülebilir Tefekkür” ve “Varoluşsal Tefekkür” olarak isimlendirilmiştir. Bu yapının doğrulanması adına doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda ölçek maddeleri uyum indekslerine uygun olarak 7 maddeden 6 maddeye düşürülmüş ve hesaplanan uyum iyiliği değerlerinin verilerle uyumlu olduğu görülmüştür. Uyum iyiliği değerleri; X2 (CMIN/DF): 2,193; RMSEA: 0,099; RMR: 0,076; SRMR: 0,0506; GFI: 0,956; AGFI: 0,885; CFI: 0,953; NFI: 0,904, IFI: 0,955 şeklindedir. Uyum iyiliği değerlerinin ideal ya da kabul edilebilir değerlere sahip olduğu görülmüştür. Ölçeğin faktör yükleri 0,457 ile 0,859 arasında değişmektedir. Doğrulayıcı faktör analizi sonrası (DFA) ortaya çıkan modelde yer alan alt boyut ve toplam puan güvenirlik analizine tabi tutulmuştur. Yapılan güvenirlik analizi sonucunda alt boyut ve toplam puan güvenirliği; sürdürülebilir tefekkür alt boyutu 0,731; varoluşsal tefekkür boyutu 0,807; toplam puan 0,744 şeklinde saptanmıştır. Ölçeğin ayırt ediciliğinin saptanması amacıyla yapılan karşılaştırma sonucunda ölçeğin ayırt edilirliği olduğu saptanmıştır. Bu çalışma Tefekkür Etme Eğilimi Ölçeği’nin yetişkinlerin tefekkür etme eğilimini ölçmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir.

2024

KAMİL ARİF KIRKIÇ, MUSTAFA TAHA ŞEN