EGE 12.ULUSLARARASI UYGULAMALI BİLİMLER KONGRESİ

Academy Global Publishing House

Komagataella phaffii (K. phaffii), rekombinant protein üretiminde yaygın olarak kullanılan bir mayadır. Bu mayanın rekombinant protein üretimi için kullanılmasının başlıca avantajlarından biri rekombinant proteinleri kültür ortamına salgılama yeteneğidir. Ek olarak glikozilasyon ve disülfit bağı oluşumu gibi gelişmiş ökaryotlara özgü post-translasyonel modifikasyonları da yapabilmektedir. K. phaffii tek karbon kaynağı olarak metanol, glikoz, gliserol veya etanol içeren ortamlarda hızla büyümektedir. K. phaffii ile rekombinant protein üretiminde genellikle metanol ile indüklenen AOX1 promotörü (PAOX1) veya yapısal bir promotör olan gliseraldehit-3-fosfat dehidrogenaz promotörü (PGAP) kullanılmaktadır. K. phaffii, tek karbon kaynağı olarak metanolde büyüme kabiliyeti nedeniyle, metanol kullanım yolunu (Mut) sıkı bir şekilde düzenleyen bir dizi güçlü ve indüklenebilir promotöre sahiptir. Üç adet K. phaffi metanol kullanım fenotipi vardır. Her iki AOX geninin de (AOX1, AOX2) işlevsel olduğu suşlar Mut+ , yalnızca AOX2 geninin işlevsel olduğu suşlar Muts , her iki AOX geninin de ifade edilmediği suşlar ise Mutolarak sınıflandırılmaktadır. Metanol ile indüklenen PAOX1, glikoz, gliserol ve etanol tarafından baskılanmaktadır. Tam indüksiyon yalnızca metanol eklendikten sonra görülmektedir ve bu durum yüksek verim elde edilmesini sağlar. K. phaffii’de rekombinant proteinlerin ekspresyonu için kullanılan bir diğer önemli promotör de formaldehit dehidrogenaz 1 (FLD1) geninin promotörüdür. Bu promotör PAOX1’e benzer düzenleyici özelliklere sahiptir. Tek karbon kaynağı olarak metanol veya tek azot kaynağı olarak metilamin ile indüklenir. Metanol ile aynı anda hem PAOX1 hem de PFLD1’in indüklenmesi sağlanabilmektedir. Dihidroksiaseton sentaz (DAS), alkol dehidrogenaz (ADH1), enolaz (ENO1) ve gliserol kinaz (GUT1) enzimlerini kodlayan genlerin promotörleri de K. phaffii mayasında kullanılan indüklenebilir promotörlerdendir. Kullanım amacına göre belirtilen promotörlerden herhangi biri kullanılarak bu mayada yüksek verimde rekombinant protein üretimi gerçekleştirilebilir. Bu çalışmada K. phaffi mayasında indüklenebilir ekspresyon sistemleri tartışılacaktır

2024

Bahtinur İSPAHİ,Yağmur ÜNVER