26. ULUSAL SOSYAL HİZMET SEMPOZYUMU 2024 “YENİ TOPLUMSAL RİSKLER VE BELİRSİZLİKLER ÇAĞINDA SOSYAL HİZMET”
YAŞLI REFAHINDA FEMİNİST SOSYAL HİZMET: TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ VE KAPSAYICI BAKIM HİZMETLERİ
Yayıncı:
Maltepe Üniversitesi Yayınları
Özet:
Bu çalışma, feminist sosyal hizmet perspektifinden hareketle; toplumsal cinsiyet, ırk, sınıf ve etnik köken gibi kesişimsel faktörleri yaşlı bireyler odağında ele alarak yaşlı refahı alanında bir tartışma sunmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda yapılan alan yazın taramasına feminist sosyal hizmetin öne çıkan kavramlarından olan “toplumsal cinsiyet ve bakım rolleri”, “bakım etiği”, “yaşçılık”, “toplumsal katılım” gibi anahtar kelimeler yön vermiştir. Toplumsal cinsiyet rollerinde kadının ikincil konumu ve bu durumun beraberinde getirdiği örselenmeye yaş faktörünün eklenmesi, bireyleri daha dezavantajlı duruma getirmektedir. Bu açıdan yaşlılık alanına feminist sosyal hizmetin getirdiği perspektif önem arz etmektedir. Zira yaşlılık biyomedikal bakış açısının patolojikleştirerek ele aldığı bir yaşam döneminin çok ötesinde kültürel, sosyal, ekonomik ve yapısal dinamiklerin şekillendirdiği bir yaşam sürecidir. Bu bağlamda ana akım sosyal hizmet yaklaşımlarından farklı bir perspektifle bakım etiği ve yaşlı bakımını ele alan feminist sosyal hizmet ilkeleri ışığında; toplumsal cinsiyet, ırk, sınıf ve etnik köken gibi kesişimsel faktörler ortaya konmaya çalışılmakta; kadınların toplumsal cinsiyet rollerinden kaynaklanan dezavantajlarının yaşlılıkta daha belirgin hale geldiği ve bu durumun yoksulluk, sosyal izolasyon ve bakım yükü gibi sorunlara yol açtığı vurgulanmaktadır. Bunun yanı sıra, yaşlı refahı alanında feminist sosyal hizmetin bu eşitsizlikleri gidermeye yönelik olarak yaşlı kadınların ekonomik bağımsızlıklarını destekleme; mikro kredi imkanları ve emeklilik prim desteği gibi finansal araçlar sunma; sağlık hizmetlerine erişimde cinsiyet eşitliğini sağlama ve yaşlı kadınların toplumsal katılımlarını artırma amaçlarına yer verilmektedir. Bu bağlamda, feminist sosyal hizmetin, yaşlı kadınların topluma katkı sağlayan aktif bireyler olarak haklarına erişebilmeleri için sosyal adalet ve insan onuruna dayalı bir hizmet anlayışını savunan bakış açısı ele alınmaktadır.