Türk Adalet Sisteminin Ekonomik Göstergeler İle İncelenmesi

Uluslararası Yönetim, Ekonomi ve Politika Kongresi

Günümüz küresel bakış çerçevesinde dünya genelinde çevrenin korunması, ayrımcılık ve eşitsizliğin ortadan kalkması ve değişik ülkelerde yaşayan tüm vatandaşlara insanca yaşama fırsatı verilmesi adına ülkelerin sistemlerinde adalet mekanizmalarının yanı sıra ekonomik sistemlerinin de çok iyi oturtulmuş olması gerekmektedir. Çünkü adalet ve ekonomi sistemleri ilk bakışta birbirlerinden çok farklı olarak algılansalar bile birbirlerini destekler içerikler barındırmaktadırlar. Sonuçta suç varsa mutlaka cezası olacaktır mantığından hareketle değer anlamında bir para varsa yasal yollardan ve sistemin izin verdiği ölçüde üretilmiş olması kaçınılmaz bir gerçektir. Eğer bu üretimde gerçeğe aykırı bir işlem varsa adalet mekanizması hızlıca devreye girecektir. Suç ve ceza sisteminin sadece insanın psikolojik davranışlarında değil ekonomik davranışlarında da etkili olduğu bilinmektedir. Yıllardan beri gözlemlediğimiz bir tespit ise, ülkelerin sistemlerinin sürdürülebilirlik anlayışı çerçevesinde insanların davranışları tek bir modelde anlatılamayacak ölçüde karmaşa içermektedir. Burada da insanlar için içinde yaşanılan sosyal çevrenin ve içinde bulundukları ruh hallerinin önemi son derece büyüktür. Ekonomik olayları basit bir takım modellerle açıklamaya çalışmak yani insanları yok farz etmek, işin kolaycılığına kaçınılması bir çözüm olarak görülmüştür. Genel olarak psikoloji, sosyoloji siyaset bilimi, adalet sistemi vb. alanlara zorunlu olmadıkça girilmemiştir. Hatta iktisadın konusu olan ekonomi tarihi ve ekonomi metodolojisi bile oldukça geri planda kalmıştır. O halde ekonomik adalet nedir sorusu karşımıza çıkmaktadır. Kısaca bir tanımla bu ifadeyi belirtirsek, bir ülkenin tüm ekonomik faaliyetlerinden olanak sağlayan insanların yarar ve zarar kavramlarının ülkede yaşayan tüm vatandaşların ihtiyacına göre eşit olarak dağıtılmasıyla gerçekleşen bir sistem olduğunu söyleyebiliriz.Bu çalışmada ülkemizde adalet sistemine ekonomik açıdan nasıl bakıldığı, ülke ekonomisine getirdiği finansal yüklerin neler olduğu ve bu yüklerin bütçe içi ve dışı gelirlerden nasıl karşılandığı kapsamlı bir şekilde belirtilecektir. Sonuç olarak da ekonomik bir model önerisi içerisinde adalet sisteminin ülkemizdeki durumu ele alınacaktır. Ekonomi bilimi içerisinde oluşan adalet sisteminin rakamlarla oluşan tabloları bize yeni bir eko-adalet sisteminin ipuçlarını verecektir.

2019

Levent ÇİNKO