Hasan Basri Çantay'ın Kur'an-ı Hakim Ve Meâl-i Kerim Adlı Eserinde Kıraat Farklılıklarının Anlama Yansıması

6. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi

Kıraat ilmi, Kur'an kelimelerinin eda (okunuş ve söyleniş) tarzlarıyla bunların çeşitlerini inceleme konusu yapmaktadır. Dolayısıyla kıraat ilmi, Kur'an'ın okunmaya dayalı farklılıklarını konu edinir. Kıraat farklılıkları sonucu bazen ayetler anlam zenginliği kazanmaktadır. Çünkü farklı okunabilen bir metnin farklı şekillerde yorumlanması da imkan dahilinde olur. Ayetlerin tefsir veya Meâli yapılırken bu durum göz önüne alınır. Meâl ve tefsirlerde bazen kıraat farklılıklarına göre ayetlerin farklı şekillerde yorumlandığını gözlemek mümkündür. Hasan Basri Çantay'ın da Kur'an-ı Hakim ve Meâl-i Kerim adlı eserinde de bunu görebiliriz. Bu tebliğimizde kıraat farklılıklarının Meâle yansıması açısından Hasan Basri Çantay'ın söz konusu eseri incelenecektir. GİRİŞ "Kıraat ilmi, Kur'an-ı Kerim'e ait kelimelerin eda (okunuş ve söyleniş) tarzlarıyla bunların çeşitlerini, ravilerine isnad ve atf ederek bildiren bir ilimdir." 1 Kıraat ilminin tarifinden de anlaşıldığı gibi kıraatlar arasındaki ihtilafın bir realite olduğu; bu ihtilafların her birinin Hz. Peygamber'den gelen bir nakil ve sema'ya dayanması nedeniyle vahyî bir hüviyet arz ettiğini söylemek mümkündür. 2 Şüphesiz Kur'an metni tamamen ihtilaf edilen bir metin değildir. Kurrâlar büyük oranda Kur'an'ı aynı şekilde okumuşlardır. 3 Ancak Kur'an'ın bazı ayetlerinin okuyuşunda ihtilaf edilmiştir. Kıraat ilmi sayesinde kıraat imamlarından Hz. Peygambere kadar ulaşan kıraat vecihleri bilinir. 4 Kıraat ilmi, Kur'an kelimelerinin okunuş ve eda ediliş biçimini, ittifak ve ihtilaf yönleriyle rivayet edilen her vechi, nakledenin kendisine dayandırarak inceler. 5 Kelimelerdeki ihtilaftan kasıt fiillerin muhatap veya ğaib sığalarıyla gelmesi, isimlerin cem'i veya müfred gelmesi gibi ihtilaflardır. Eda keyfiyeti ise hazf, isbat, işmam , imale gibi hususlardır.

2019

Hacı Önen