Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nın Okuryazarlık Becerileri Açısından İncelenmesi

3. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Kongresi

ÖZ Sosyal bilgiler bireyleri hayata hazırlayan temel derslerden biridir. Yapı ve içeriği ile bireyleri hayata hazırlarken çeşitli becerileri de bireylere kazandırması beklenen bir derstir. Disiplinler arası yapısı ile birçok temel beceriyi içeriğinde barındıran sosyal bilgiler dersi, güncel sosyal bilgiler öğretim programı ile de uyum içerisinde temel becerileri desteklemektedir. Programda farklı yapı ve özellikte birçok becerinin yer aldığı görülmektedir. Bu beceriler içerisinde günümüz bilgi çağının gereği olarak ön plana çıkan becerilerden biri de okuryazarlıktır. Okuryazarlık, belirli bir konu ve kavrama ilişkin bilgi edinerek bu bilgileri yaşamsal süreci içerisinde anlamlandırma, özümseme olarak ifade edilebilir. Günümüzde, bilgi ve teknolojide yaşanan değişimle beraber eğitim programları da farklı okuryazarlık türlerine yer vermektedir. Öğretim programlarında farklı okuryazarlık türlerinin yer alması ile birlikte öğretim süreçleri de daha zengin hale gelmiştir. Etkili bir öğretim süreci için bireylerin aktif kılındığı öğrenme ortamlarına ek olarak farklı okuryazarlık türlerinin de süreç içinde desteklenmesi oldukça önemlidir. Bireylerin farklı okuryazarlık becerilerine sahip olması eğitim ortamlarının etkililiğini ortaya koyması bakımından da dikkat çekmektedir. Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan okuryazarlık becerileri çevre okuryazarlığı, dijital okuryazarlık, finansal okuryazarlık, harita okuryazarlığı, hukuk okuryazarlığı, medya okuryazarlığı ve politik okuryazarlık olarak ifade edilmektedir. Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretim programının okuryazarlık becerileri bakımından incelenmesidir. Araştırma sürecinde, nitel araştırma yönteminden yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, 4. 5. 6. ve 7. sınıf düzeylerinde, farklı öğrenme alanlarında okuryazarlık becerilerine yer verilmiştir. Sosyal bilgiler öğretim programı içerisinde 23 adet okuryazarlıkla ilgili kazanıma rastlanmıştır. En fazla sayıda politik okuryazarlıkla en az sayıda ise medya okuryazarlığına yönelik kazanımlar yer almıştır. Sosyal Bilgiler Öğretim Programı'nda, öğrenme alanlarının kapsamı ile okuryazarlık becerilerinin anlam ve içerik noktasında uyum sağladığı tespit edilmiştir. Gelecek araştırmalarda, bir okuryazarlık becerisi seçilip Sosyal Bilgiler Öğretim Programı'na ilişkin daha derinlemesine ve ayrıntılı incelemeler yapılabilir.

2019

Burcu DUMAN,Ayşegül TURAL