Edebiyat, Tenkit, Toplumsal Dönüşüm Ve Siyasetnâmeler: Kutadgu Bilig Örneği İsmet

5. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi

Özet Siyasetnâmeler, yazıldıkları dönemin zihniyetine göre toplumsal yapının değişmesi veya düzenlenmesi için dönemin iktidar erkine tavsiyede bulunmak maksadıyla kaleme alınan ahlakî ve siyasî eserlerdir. Nasîhâtü'l-mülûk, Tuhfetü'lmülûk, Enîsü'l-mülûk Nasîhâtü'l-vüzerâ, Tuhfetü'l-vüzerâ, Hadîkatü'l-vüzerâ, Mir'atü'l-vüzerâ, Siyasetnâme gibi adların Kutadgu Bilig örneğinde olduğu gibi özel adlarla anılan siyasetnâmeler aynı zamanda yazıldıkları dönemin toplumsal veya idarî aksaklıklarını görüp idealize edilen bir toplum ve toplumu oluşturan şahısları idealize eden dinî, ahlakî, edebî kaynaklardır. Yazıldığı dönemin devlet yönetimindeki aksaklıkları görüp ideal yönetimin temel ilkelerini, iktidar erkine sahip olanların düşünüş ve davranışlarını tespit edip ideal bir yönetim biçimi ve yönetici profilini, bütün bunların sonunda toplumsal yapıya tenkidî bir tarzda yorum getirip idealize edilen bir yapıyı tasvir, tavsiye ve telkin eden siyasetname örneği olarak Kutadgu Bilig, yazıldığı dönemin idarî ve toplumsal aksaklıklarını görmüş olmalı ki, aksaklıklarını giderilmesi için toplumun birbirileriyle olan ilişkisi ve toplum-devlet ilişkisinin nasıl olmasını gereğine işaret etmiş olsun.

2019

İsmet ÇETİN