Sosyal Medya Ve Kültürel Kimlik İlişkisi Örneği: “bizim Temel Ve Uşaklar”

Karadeniz Zirvesi 2. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi

Folklor ürünlerinin dinamik bir yapıya sahip olması ve de bu yapı gereği sürekli bir gelişme ve geleneğin güncellenmesi söz konusudur. Bu güncellemeler yaratım-aktarım, şekil, içerik ve işlevde olabilmektedir. Türk mizahını incelediğimizde, fıkraların, asırladır halk arasında sözlü kültür ortamda yaratılıp yaşatıldığını, Tanzimat döneminden sonra mizah gazeteciliği ile yeni bir ortam daha eklenerek hem sözlü hem de yazılı edebiyatta varlığını sürdürdüğünü yani ikinci sözlü kültür ortamının da dahil olduğunu ifade etmemiz mümkündür. Daha sonra ki dönemlerde ise bu ortamlara yeni bir halka olan medyanın da elektronik ortamında eklendiğini görmekteyiz. Medyada da varlığını sürdüren mizah, 20. yüzyıl ile birlikte insan hayatına girmeye başlayan ve her geçen gün daha da yaygınlaşan elektronik ortamda karşımıza çıkmaktadır. Bu da bize mizah türünün sabit olarak bir kültür ortamında değil gelişerek beslenerek farklı kültür ortamlarında varlığını sürdürdüğünü göstermektedir. Fıkralar, halk edebiyatında önemli bir yere sahip olan ve belli tipler etrafında şekillenen türdür. Anadolu'da fıkra denildiğinde akla gelen tiplerin başında hiç şüphesiz Temel ve alt tipler olarak adlandırabileceğimiz Fadime, Dursun, İdris gibi Karadenizli tipler gelmektedir. Fıkralar, bir cemiyette yaşayanları ortak eğilimleri şekillenmekte ve böylece Temel, Dursun, Fadime vd. Karadeniz halkının yaratmış olduğu ve kendilerinden izler barındıran "bölge tipleri" olarak mizah türünde yerlerini almaktadır. Temel/Karadeniz fıkralarını da incelediğimizde sözlü kültür ortamı, yazılı kültür ortamında yaşadıkları gibi yakın tarihlerde hayatımıza giren elektronik kültür ortamında da yerlerini aldıklarını görmekteyiz. Çalışmamızda, Türk mizah türünde önemli bir yere sahip olan Temel/Karadenizli fıkralarının sanal alem olarak adlandırılan; YouTube, Instagram, Facebook, Twitter, Pinterst, Bloglar gibi geniş bir skala çerçevesinde yerlerini belirleyerek, kültürel kimliğe ve kolektif hafızaya katkıları açısından değerlendirme yapılacak ve aynı zamanda elektronik ortamın fıkralar ve fıkra tipleri bağlamında avantaj ve dezavantajları açısından değerlendirilecektir.

2019

ESRA ÇAM