0.0

ISPEC Yayınevi

Jean-Jacques Rousseau, XVIII. yüzyılda insan doğası ve insanın özü ile ilgili toplumsal ve aydınlanmacı görüşleriyle tanınan ünlü Fransız filozoftur. Romantik ve aydınlanmacı filozoflardan Kant’a kadar pek çok düşünürü derinden etkilemiş olan Jean-Jacques Rousseau, çağın ünlü düşünürleri gibi pek çok konuda öncülük etmekle beraber kendi fikrinin duvarlarını da kendi düşünceleriyle yıkmayı da başarabilmiştir. Hem aydınlanma dönemi öncülerinden olup hem de aydınlanma sürecindeki toplumsal eşitsizlikleri, kültürel farkları, tutkunun toplumsal sözleşmelerdeki etkileri üzerine eleştiriler yapmaktan da geri kalmamıştır. Toplumsal konulardaki araştırmalarının yanı sıra dillerin kökeni ve toplumsal uzlaşmadan kaynaklanan ilk dilin müzikal ve tutkusal temelleri hakkında da denemeler yazmıştır. Jean-Jacques Rousseau’nun dillerin kökeni hakkındaki denemelerinde ilk dilin köklerinin hareketsel ihtiyaçlardan, sessel ve sözsel tutkulardan kaynaklandığı görüşü hâkimdir. Dil ve söz ayrımı bundan bir asır sonra kendisi gibi Fransız ekolünün ünlü temsilcilerinden Ferdinand de Saussure’ün kuramında olduğu gibi birbiriyle ilişkili ve birbirinden ayrılabilen yanları olan kavramlardır. Dil ortak bir uzlaşı sistemiyken söz ise tutkular ve ihtiyaçların birleşiminden doğan bir iletişim aracıdır. Söz, insanlar arası iletişimi, hayvanlar arasındaki iletişimden ayıran en belirgin kavram olarak işaret edilmiştir. Söz bireysel bir performanstır ve kişisel tutkulardan beslenir. Buna göre söz bireysellik ve öznellik de içerebilirken dil ise ortak bir toplumsal sözleşmenin ürünüdür. Jean-Jacques Rousseau’nun dillerin kökenini incelediği denemelerinde ilk dilin ihtiyaç ve tutku yönünün kıyaslanması, tutkulardan beslenen şarkıların, ezgilerin ilk dilin ortaya çıkış teorilerinden müzik kuramıyla bağdaşır biçimde melodik taklide dayandığı görüşü ve ilk dilin metaforik tözlerden beslenmesi, ilk yazıdan başlayarak modern prozodiye dair görüşleri ve dillerin kökenindeki genel ve yerel farklılıklar araştırılmıştır. Bu çalışmada, Jean-Jacques Rousseau’nun dillerin kökeni hakkındaki denemelerinden hareketle ilk dilin müzik, melodi ve taklitle olan ilişkileri onun yaklaşımıyla ilgili olan diğer dilbilimcilerin bakış açılarıyla da desteklenerek incelenecektir.

2024

Ekin AKTÜRK