2. Internatıonal European Conference On Interdıscıplınary Scıentıfıc Researches

Farabi Yayınevi

Bu çalışmada ulus, ulus devlet, ulusçuluk ve ulus devlet unsurları kavramları ele alınmakta, Sosyo-kültürel yapı ile jeopolitik arasındaki ilişki incelenerek değerlendirme yapılmaktadır. Ulus devlet, ulus ve ulusçuluk terimleri toplumsal bilimler ve tarihte sık sık karakteristik olarak bile aynı anlamda gibi kullanılırlar. Ulusçuluk, ulusları meydana çıkarır. Ulusçuluk, tarihte var olan bir çok kültürün içinden seçim yaparak, onların tamamına yakınını dönüştürür. Ulusçuluk kavramı Devlet ve Ulus kavramlarından beslenmektedir. Jeopolitik konum bir devletin dünya üzerinde edindiği yer anlamına gelir ve bu da içerisinde birçok devlete ait özel konumunun etkisiyle oluşan özellikleri barındırır. Bunlar devletlerin iklimi, bitki örtüsü, yeryüzü şekilleri, komşuları, yer altı ve yer üstü zenginlikleri, tarihsel birikimi, kültürel yapısı, ekonomisi, denizlere yakınlığı, uzaklığı vb. özellikleri açısından siyasi stratejilerini belirlemede yön gösteren bir kavramdır. Geçmişten günümüze birey gruplarının kendilerine uygun yaşayacakları yeri, oluşturacakları devleti kurmadan önce o yerin jeopolitik konumuna önem verdiklerini görmekteyiz. Çünkü bir devletin jeopolitik konumu ne denli yaşamaya elverişli ise bu hem birey hem de devlet açısından imkanlar bakımından büyük bir zenginliktir. Coğrafyadan bağımsız düşünülmeyen jeopolitik konumdaki evrensel düzeydeki değişiklikler zorunlu olarak ulusal ve bölgesel jeopolitik ve coğrafi konumları da değiştirir. İşte bu yüzden de siyasi anlamda alınan kararlar ve faaliyetler de coğrafi unsurlar ve yapılar önemlidir. Ülkelerin içinde bulundukları coğrafi konumları önemli olduğu gibi, bu durum jeopolitik ve jeostratejik olarak dış tehditlere karşı da açık olduğunu gösterir. Bu gibi durumlardan dolayı da içinde bulundukları coğrafi konumları gereği ulus devletleri politikalarını, kültürlerini, askeri, ekonomik ve sosyal yapılarını biçimlendirmekte ve yönlendirmektedirler. Sosyo-kültürel yapı insan etkileşimleri sonucunda oluşan bir toplumun kendine has kültürü anlamını taşır. Bir devletin sosyo-kültürel yapısı o devletin geçmiş ve geleceğine dair izler taşır. Bundan dolayı bir ülkenin tarihi geçmişi göz ardı edilmeden sosyo-kültürel yapısını siyasi ilişkileri açısından incelemek gerekir. Dünya üzerinde bulunan bazı devletlerde etnik kökeni farklı, dini farklı birçok insan bir arada yaşarken öte yandan kimi devletlerde milliyetçi bir politika izleyerek ülkelerinde yalnızca kendi milletlerinin yaşamasını ister. Bir ülkenin sahip olduğu yeraltı ve yer üstü zenginliği, yer altı kaynaklarına yakınlığı gibi jeopolitik bir öneme sahip oluşu o ülkenin tarihte daha çok işgal edilmeye çalışılmasına neden olmuştur. ilk medeniyetlerin geçim kaynağı tarım olduğu için yaşamlarını sürdürebilmeleri açısından uygun verimli toprakları ve su kaynakları açısından bol olan yerleri tercih etmişlerdir. Günümüze baktığımızda ise tüm bunların yerini enerji kaynakları, yeraltı zenginliği bol olan yerlerin asıl zenginlik olduğunu ortaya koymuştur. Sanayi devrimi ile hızla gelişen sanayi ve artan nüfus oranı ülkelerin siyasi ilişkilerini de etkilemiştir. Her geçen zaman diliminde tükenen petrol ve doğalgazın önemi artık açıkça ortaya konmuştur. Bu sebeple sanayileşmeye başlayan ve sanayileşmiş ülkelerin önemli sorunlarından biri de madde ve enerji kaynaklarının daha uygun fiyatlara elde etmek olmuştur.

2020

Salih Emir MUTLUER