Iı. Uluslararası Akdeniz’de Güzel Sanatlar Sempozyumu Ve Kültür Sanat Çalıştayı

Akdeniz Üniversitesi

Özet Kur'ân-ı Kerîm ve cüzlerden sonra hat sanatının en çok işlendiği alan murakka'lardır. Meşhur hattatların seçkin yazılarını, tezhip ve cilt sanatlarının en güzel örneklerini, yazı sanatında ve kitap sanatlarında ulaşılan yüksek seviyeyi bu güzel yazı albümlerinde görmek mümkündür. Hat sanatının en güzel numûneleri olan murakka'lar, kıymetli öğretileri ve çeşitli sanat dallarını bir arada barındırarak yüzyıllarca muhafaza edebilme özelliğine sahiptir. Süleymâniye Kütüphânesi, Türkiye'nin en büyük yazma eserler kütüphânesidir. SüleymâniyeKütüphânesiHamîdiye bölümünde Şeyh Hamdullah'ın (Env. No:17) bir murakka'sı bulunmaktadır. Bu murakka' hat çeşidi, metni, tezhibi gibi özellikleri bakımından önem arz etmektedir. Murakka' dört kıt'a'dan mürekkep olup ilk ikisinde Hz. Peygamberin hadisleri bulunmaktadır. Son ikisinde hat sanatının tarifi bulunmaktadır. Son kıt'anın altında mâil şekilde hatt-ı icâze ile ketebe kısmı vardır. Özel hazırlanmış âharlı kâğıt üzerine altın cetvel çekilmiş olan kıtaların yazı aralıkları ve koltuklar tezhiplidir. Anahtar Kelimeler: Hat, Tezhip, Murakka' Kur'ân-ı Kerîm ve cüzlerden sonra hat sanatının en çok işlendiği alan murakka' 1 lardır. Meşhur hattatların seçkin yazılarını, tezhip ve cilt sanatlarının en güzel örneklerini, yazı sanatında ve kitap sanatlarında ulaşılan yüksek seviyeyi bu güzel yazı albümlerinde görmek mümkündür. Hat sanatının en güzel numûneleri olan murakka'lar, kıymetli öğretileri ve çeşitli sanat dallarını bir arada barındırarak yüzyıllarca muhafaza edebilme özelliğine sahiptir. İnsanlığın ortak eseri olan yazı, yüzyıllar boyunca yavaş yavaş gelişmiş ve sonuçta harflerden oluşan bir alfabe halini almıştır. Evvelinde bütün kavimlerin iletişim ihtiyaçlarını karşılamada kullanılan yazı, yüksek medeniyetlerin kurulmasındaki amillerden biri olmuştur. İslamiyet'le birlikte yazı, "İslam yazısı" olmuştur. İslam dininin teşvikiyle hızlı bir gelişim sürecine girmiş, Emevi ve Abbasi dönemlerinde büyük bir gelişme göstermiştir. Özellikle Abbasi dönemi hat sanatının temellerinin atıldığı dönem olmuştur. Selçuklu döneminde ise, Abbasi döneminin etkileri devam etmiştir. Selçuklu sultanlarının âlim ve sanatkârlara gösterdikleri alaka ve saygı Herat, Horasan ve Semerkant gibi kültür merkezlerinden sanatkâr ve ulemânın Konya, Kayseri, Sivas ve Amasya gibi şehirlerde toplanmasına sebep olmuştur. XVI.yy. Anadolu'da Hat Sanatı Osmanlı hat sanatında üslup arayışı ve ilk teceddüt hareketleri Fatih devrinde ve II. Bayezid'in Amasya valiliği esnasında başlamıştır. II. Bayezid'in şehzadeliğinde, Amasya'nın ilim ve sanat hayatında önemli gelişmeler oldu. Hat sanatında da önemli bir merkez ve mektep oldu. O dönem Amasya hat muhîtinde Bağdadizâde Abdullah 1 Derman, M. Uğur " Murakaa' "mad. D.İ.A. XXXI, 2006, s.204.

2017

Bilal SEZER, Yeşim AKSOY ŞAŞTIM