ORTA DOĞU 10. ULUSLARARASI MODERN BİLİMSEL ÇALIŞMALAR KONGRESİ

Liberty Publications

Abiyotik stresler kuraklık, yüksek ve düşük sıcaklık, toprak tuzluluğu, toprak asidikliği, düşük ışık koşulları gibi faktörleri içerirken biyotik stresler yaprak biti, beyaz sinek, tırtıllar gibi zararlılarla nematod, virüsler, bakteriler ve çeşitli funguslar gibi hastalık etmenlerini içermektedir. Bu stresler özellikle iklim değişikliğinin etkisi ile daha belirgin bir şekilde ortaya çıkarak üründe verim ve kalite kayıplarına sebep olmaktadır. Dayanıklı çeşit, doğru sulama teknikleri, toprak iyileştirme yöntemleri, fizyolojik müdahaleler ve biyolojik yöntemlerle abiyotik-biyotik streslerle mücadele teknikleri her geçen gün geliştirilmektedir. Kimyasal gübre kullanımı ve pestisit kullanımını azaltmada etkili olan biyolojik yöntemler ise biyogübre ve biyopestisit olarak sürdürülebilir bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bacillus, Azotobacter, Rhizobium ve Trichoderma gibi mantarlar biyokontrol ajanı olarak kullanılarak bitkilerde oksin, sitokinin ve gibberilin hormonlarının üretilmesi ile çeşitli streslere karşı bitkinin toleransını arttırılmaktadır. Trichodermalar ise üzerinde son yıllarda araştırma yoğunluğu olan bir tür olarak karşımıza çıkmaktadır. Trichodermanın toprak rizosferindeki varlığı ile köklerin saçaklanma kapasitesinin artması sonucu kimyasal gübre ve pestisit kullanım oranının azaltmasına yönelik etkisi umut verici bir yaklaşım olarak karşımıza çıkmaktadır. Domateste kuraklık ve tuz stresine karşı trichoderma uygulaması bitki gelişimini kontrole göre pozitif yönde etkilerken tuza karşı duyarlı olan ıspanakta tricodermanın biyokömür ile birlikte kullanıldığı bir çalışmada membran sızıntısının ve ROS’un azaltılarak tuz zararı etkisinin iyileştirildiği bildirilmiştir. Bu derleme çalışmada trichoderma spp.’nin biyotik ve abiyotik stres şartlarında yetiştirilen marul (Lactuca sativa L.), ıspanak (Spinacia oleracea L.), Domates (Solanum lycopersicum) gibi sebze türlerine mikrobiyal gübre olan Trichodermanın biyotik ve abiyotik stres şartlarında uygulanmasından elde edilen yararlı verilerin bir araya getirilmesi amaçlanmıştır.

2025

Yusuf GÜVENALTIN, Rezzan KASIM